شناخت انواع بار و وظايف رانندگان در حمل آن هادر اين مقاله در ابتدا با تعاريف انواع بار براي حمل با خودروهاي سنگين آشنا مي شويم و در ادامه آن با بخشي از آيين نامه حمل و مهار ايمن بار كه نوشته شده توسط معاونت آموزش، تحقيقات و فناوري وزارت راه و ترابري است مي پردازيم كه كليه رانندگان موظف به اجراي صحيح اين موارد مي باشند.
تعاريف و اصطلاحات مربوط به انواع بار، و ابزارآلات مهار آن:
۱ـ ﺑﺎرﻣﻌﻤﻮﻟﻲ:
ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺪازه، ﺷﻜﻞ، و حجم ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ داﺷﺘﻪ، و ﺟﺎﺑهجاﻳﻲ آنها، درﺷﺒﻜه ﺟﺎدهﻫﺎي ﻛﺸﻮر، امري معمول است، و ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ، در ﻳﻜﻲ ازﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي زﻳﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ:
اﻟﻒ) ﺑﺎرﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪاي. اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﺧﻮد ﺑﻪ ﭼﻬﺎر زﻳﺮﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ:
۱ـ رل‌ها، ﻗﺮﻗﺮهﻫﺎ، ﻛﻼف‌ها، و ﺑﺸﻜﻪﻫﺎ
۲ـ ﻟﻮﻟﻪهاي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ زﻳﺎد، ﭼﻮبﻫﺎ، ﻣﻴﻠه‌گردﻫﺎ، ﻣﻴﻠﻪﻫﺎ، و ﺷﻤﺶﻫﺎ
۳ـ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ
۴ـ ﻟﻮﻟﻪي ﺑﺘﻨﻲ ﻓﻠﻨﭽﻲ، ﻟﻮﻟه‌هايي هستند ﻛﻪ ﻗﻄﺮ اﺑﺘﺪاي آن، ﺑﻴﺶ از ﻗﻄﺮ اﻧﺘﻬﺎي ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ.
ب)بارهاي مسطح مانند ورق
پ) ﻋﺪل، ﻛﻴﺴﻪ، و ﮔﻮﻧﻲ. ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﻢ، ﺣﺠﻢ زﻳﺎد، و اﺑﻌﺎد ﺑﺰرگ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. از اﻧﻮاع اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﺪل ﭘﻨﺒﻪ، ﻛﻴﺴﻪ، و ﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ﺷﻜﺮ، يا ﺑﺮﻧﺞ، اﺷﺎره ﻧﻤﻮد.
ت) ﭘﻚ، ﺑﺴﺘه‌ي واﺣﺪي اﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪﻛﺎرﺗﻦ، و ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﻛﺎﻏﺬي ﺣﺎوي ﺳﻴﻤﺎن، ﻛﻪ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺎر ﻣﺸﺎﺑﻪ، ﻳﺎ ﻣﺘﻔﺎوت، ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪه، و ﺟﻬﺖ ﺣﻤﻞ، ﺑﺮ روي ﭘﺎﻟﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.
ث) ﭘﺎﻟﺖ، ﺻﻔﺤﻪي ﻣﺸﺒﻚ ﭘﺎﻳﻪداري اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻟﻮارﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه، ﻋﻼوه ﺑﺮ اين كه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ وزن ﺑﺎر و ﺗﻜﺎن‌هاي ﺳﺨﺖ را، در زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ، ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ، از ﭼﻬﺎر ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺰ، ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﺧك‌هاي ﻟﻴﻔﺘﺮاك، ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺎﺑهجا ﻛﺮدن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎر، اﻏﻠﺐ، ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي ﺳﺎده، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه، و ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻣﻲﮔﺮدد.
ج) ﺑﺎﻧﺪل، ﻋﺒﺎرت است از ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﻓﻠﺰي، ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﻢ، ﺻﻔﺤﺎت آﻫﻨﻲ، ﺗﻴﺮآﻫﻦ، اﺗﺼﺎﻻت و ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭼﻮﺑﻲ، ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻔﺘﻮلﻫﺎي ﺳﺨﺖ، ﺑﺎ ﻗﻄﺮ دست‌كم پنج ﻣﻴلي‌متر، دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﻧﺤﻮي كه، وزن ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻫﺮ دﺳﺘﻪ، از ۲۰۰۰ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم، ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ.
چ) ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ. اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع ﻛﺎﻧﺘﻴﻨﺮ، ﺗﺎﻧﻜﺮﻫﺎ، وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت راه‌سازي، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻛﺸﺎورزي، ﺗﻮربين‌هاي ﺑﺮق، ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ، و ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺰرگ، ﻣﻲﺑﺎشد.
ح) بار ﻣﺤﺎط. ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﺎر ﻣﺤﺎط، ﺑﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎرﮔﻴﺮ وﺳﻴﻠﻪي ﻧﻘﻠﻴﻪ، اﻋﻢ از دﻳﻮارهﻫﺎ، ﺑﺎرﺑﻨﺪﻫﺎ، درﻫﺎ، و ﺑﺎرﻫﺎي دﻳﮕﺮ، اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﺷﻮند، و ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﻓﻠﻪاي، ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ، ﻛﺎرﺗﻦﻫﺎ، ﺻﻨﺪوقﻫﺎ، ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺘﺤﺮك، و ﻏﻴﺮه، ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
خ) ﺑﺎر ﻣﺘﺤﺮك. ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺟﺎﺑهجاﻳﻲ آنها، در داﺧﻞ وﺳﻴﻠﻪي ﻧﻘﻠﻴﻪ، در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﻛﺖ، وﺟﻮد دارد. ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻮاع دام و ﻃﻴﻮر، ﻗﻄﻌﺎت آوﻳﺰان در ﺑﺎرﮔﻴﺮ، ﻣﺜﻞﮔﻮﺷﺖ، ﻣﺎﻳﻌﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻼس، ﻗﻴﺮ، و ...
د) ﺑﺎرﻓﻠﻪاي. ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزي، ﻣﻌﺪﻧﻲ، و ﺻﻨﻌﺘﻲ، ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، گفته ﻣﻲﺷﻮد.
۲ـ ﺑﺎرﻣﺘﻘﺎرن:
بار متقارن، ﺑﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰرگ‌ترﻳﻦ بعد آن، ﺑﻪ ﻛﻮﭼك‌ترﻳﻦ بعد آن، ﻛم‌تر از ۱.۴ ﺑﻮده، و ﺗﻮزﻳﻊ وزن آن ﻧﻴﺰ، ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ.
۳ـ ﺑﺎر ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن:
ﺑﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰرگ‌ترﻳﻦ بعد آن، ﺑﻪ ﻛﻮﭼك‌ترﻳﻦ بعد آن، ﺑﻴش‌تر از ۱.۴ ﺑﻮده، ﻳﺎ ﺗﻮزﻳﻊ وزن آن، ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ.
۴ـ ﺑﺎرﮔﻴﺮ:
ﻗﺴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ، ﻳﺎ ﻏﻴﺮﺛﺎﺑﺘﻲ از وﺳﻴﻠﻪي ﻧﻘﻠﻴﻪي ﺑﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎر، داﺧﻞ، ﻳﺎ روي آن، ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
۵ـ ﻗﻴﺪ:
قيد، ﻗﻄﻌﻪ، اﺑﺰار، ﻳﺎ جسمي اﺳﺖ ﻛﻪ درﻣﻘﺎﺑﻞ، ﻳﺎ اﻃﺮاف ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، و از ﺣﺮﻛﺎت اﻓﻘﻲ ﺑﺎر، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۶ـ ﻗﻴﺪ اﺗﺼﺎﻟﻲ (ﺑﻼﻛﻴﻨﮓ):
ﻧﻮﻋﻲ از ﻗﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪادي ﻣﻴﺦ، ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد.
۷ـ ﻗﻴﺪ ﮔﻬﻮاره‌اي (ﻛﺮادل):
ﻧﻮﻋﻲ ﻗﻴﺪ است ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻏﻠﺘﻴﺪن ﺑﺎرﻫﺎي ﻛﺮوي، ﻳﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي، ﺑه‌‌كار ﻣﻲرود، ﺑﻪ ﻧﺤﻮي كه، ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺤﺪب آن، اغلب، در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎر، ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
ﺗﺒﺼﺮه ـ زﻳﻦ، ﻧﻮﻋﻲ ﻗﻴﺪ ﮔﻬﻮاره‌اي ﺧﺎص اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﺑﺎرﻫﺎي ﻛﺮوي، و اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺷﻜﻞ ﺑﺰرگ، استفاده مي‌شود.
۸ـ ﮔﻮه:
ﻗﻄﻌﻪاي ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺷﻜﻞ، و از ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ، ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭼﺮﺧﺶ ﺑﺎرﻫﺎي ﻛﺮوي، ﻳﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺷﻜﻞ، ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود.
۹ـ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه:
جسمي اﺳﺖ ﻛﻪ زﻳﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻳﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر را، ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻴﻔﺘﺮاك آﺳﺎن ﻛﻨﺪ. ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ، از ﺟﻨﺲ ﭼﻮب ﺳﺨﺖ ﻳﺎ ﻧﺮم، و ﺑﻪﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻳﺎ ﻣﺮﺑﻊاﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ، ﻳﻚ روﻛﺶ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺿﺪ ﻟﻐﺰش دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎر، در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ.
۱۰ـ ﺿﺮﺑﻪﮔﻴﺮ:
جسمي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ و ﻧﺮم اﺳﺖ، ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧگه‌داري و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎر ﺑه كار ﻣﻲرود.
۱۱ـ ﺗﻴﻐﻪي ﻣﺤﺎﻓﻆ:
ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻋﻤﻮدي، ﻛﻪ در قسمت‌هاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﻴﺮ، ﻳﺎ ﺟﻠﻮي ﻋﺮﺷﻪي وﺳﻴﻠﻪي ﻧﻘﻠﻴﻪ ﻗﺮاردارد، و از ﺣﺮﻛﺖ روﺑﻪﺟﻠﻮي ﺑﺎر، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۱۲ـ ﺗﺨﺘﻪ:
ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﺎرﮔﻴﺮ وﺳﻴﻠﻪي ﻧﻘﻠﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻴﻐﻪي ﻣﺤﺎﻓﻆ، ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻛﻔﻲ و ﻛﺎﺑﻴﻦ راﻧﻨﺪه، ﺑﺮ روي ﻛﻔﻲ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه، و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد، راﻧﻨﺪه را از ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺟﺎبه‌جاﻳﻲ ﺑﺎر، ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۱۳ـ ﻻﻳﻪي ﺿﺪﻟﻐﺰش:
اﺑﺰاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻋﺮﺷه‌ي وﺳﻴﻠﻪي ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﺑﺎر، ﻳﺎ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﺎ اﺻﻄﻜﺎك ﺑﻴﻦ ﺳﻄﻮح را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ.
۱۴ـ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻟﺒﻪاي:
وﺳﻴﻠﻪاي است ﻛﻪ روي ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﻨﺪ را روي ﺑﺎر، ﻛﻨﺘﺮل، و ﺧﻮد ﺑﻨﺪ و ﺑﺎر را، از آﺳﻴﺐدﻳﺪﮔﻲ، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ، و ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻨﺪ ﺷﻮد.
۱۵ـ ﺑﻨﺪ:
ﺑﻨﺪﻫﺎ، اﺑﺰار اﻳﻤﻨﻲاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺟﺰاي ﺑﺎر را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، و ﺑﻪ ﻣﺤل‌هاي اﺗﺼﺎل وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻘﻠﻴﻪ، ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ، از ﻗﺒﻴﻞ اﻧﻮاع زﻧﺠﻴﺮﻫﺎ، ﺳﻴﻢﻫﺎ، ﺗﺴﻤﻪﻫﺎ، و ...
۱۶ـ وﻳﻨﭻ:
اﺑﺰاري ﺑﺮاي ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻨﺪﻫﺎ اﺳﺖ، ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﭼﺎر ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ، ﺑﻨﺪﻫﺎ را ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮده، و در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ.
۱۷ـ ﺟﻚﻟﻮي:
ﻧﻮﻋﻲ زﻧﺠﻴﺮ داراي ﻗﻔﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﺶ و ﻓﺸﺎر اﻫﺮم ﻣﺨﺼﻮص، در ﺟﺎي ﺧﻮد، ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
۱۸ـ راﺑﻂ:
اﺑﺰاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل دو ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
۱۹ـ ﺑﻮﻧْﻚ:
ﻳﻜﻲ از اﺑﺰاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﭼﻮب‌ها ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و از ﺗﻴﺮك ﻗﺎﺋﻢ، ﺟﺎﺳﺘﻮن، و ﺑﻨﺪ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺗﻴﺮك، ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ، و از ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺑﺎر، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۲۰ـ ﺟﺎ ﺳﺘﻮن:
ﺑﻪ ﻣﺎدهﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻃﺮﻓﻴﻦ، ﻳﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺎرﮔﻴﺮ وﺳﻴﻠﻪ نقليه ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ، و ﺳﺘﻮن‌هاي ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺑﺎر، در آن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
۲۱ـ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎر:
ﺣﻔﺎﻇﻲ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺎدر ﺑﺮزﻧﺘﻲ ﺿﺪ آب، ﻛﻪ از ﻳﻚﺳﻮ، ﺑﺎر را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ، و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ، در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻘﻮط و ﭘﺨﺶ ﺑﺎر، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ.
۲۲ـ ﻛﻔﻲ:
ﻛﻔﻲ، ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﺛﺎﺑﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ داراي ﻛﻒ ﭘﻮﺷﻴﺪه، و ﻓﺎﻗﺪ دﻳﻮاره‌ي اﻃﺎق ﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ، و اغلب، ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ آﻫﻦآﻻت، رل‌ها، و ﺑﺎرﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪيﺷﺪه، و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد، ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ ﻛﺎﻧﺘﻴﻨﺮ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد.
۲۳ـ ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎز ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻬﺎر:
ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻦ ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد، و ﻣﻘﺪار آن، ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﺠﻬﻴﺰات، ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ، ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎز ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر، كمترﻳﻦ ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎز ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺨﺶﻫﺎي آن (ﻣﺤﻞﻫﺎي اﺗﺼﺎل)، اﺳﺖ. بنابر اين، ﻣﻼك ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻬﺎر ﻻزم، ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎز ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﻛﺖ آن، ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮف، به كار ﻣﻲرود. ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎز را، ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄه زﻳﺮ، به دﺳﺖ آورد:
WLL (kg) =
WLL = ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎز ﺑﻨﺪﻫﺎ، به ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم
W= وزن ﺑﺎري ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﻬﺎر ﺷﻮد، به ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم
NT = تعداد ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز
۲۴ـ ﻧﻴﻤﻪ ﻳﺪك:
ﻧﻴﻤﻪ ﻳﺪكﻫﺎ، ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮر در ﻋﻘﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮي، در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻔﻲ، اﺗﺎق‌دار، ﻣﺨﺰن‌دار، و ﻏﻴﺮه، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﻧﻴﻤﻪﻳﺪكﻫﺎ، ﺗﻮﺳﻂ ﺻﻔﺤﻪي رﻳﺶ، ﻳﺎ ﺷﺘﺮﮔﻠﻮ، ﺑﻪ ﻛﺸﻨﺪه، ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، و ﻗﺴﻤﺘﻲ از وزن ﺑﺎر را، ﺑﺮ روي ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻨﺪه‌ها، اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
۲۵ـ ﻳﺪك:
ﻳﺪكﻫﺎ، ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻣﺤﻮر ﻳﺎ ﺑﻴش‌تر، ﻣﺠﻬﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ، و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آنها، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ وزن ﺑﺎر را، ﺑﺮ روي ﺧﻮد، ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﻮردﻧﻈﺮ، در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻄﺮ اﻧﺤﺮاف و ﺳﻘﻮط ﺑﺎر، در ﻳﺪكﻫﺎي ﺑﺪون دﻳﻮاره، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺧﺎﺻﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ.
وظايف ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ و رانندگان وي، درﺣﻴﻦ ﺑﺎرﮔﻴﺮي، ﺣﻤﻞ، و ﻣﻬﺎرﺑﺎر:
ـ وظايف شركت حمل‌ونقل:
اﻟﻒ) آﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎﻣﻞ از ﻧﻮع ﺑﺎر و ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺗﺨﻠﻴﻪ آن
ب) ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺑﺎر، در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮي، ﺣﻤﻞ، و ﻣﻬﺎر اﻳﻤﻦ ﺑﺎر
پ) ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﺑﺎر
ت) ارايه اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﻪ راﻧﻨﺪه، ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ اﻳﻤﻦ ﺑﺎر
ث) ﺑﺮاي ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي روش ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارﺷﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر آن، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ، ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه، و در اﺧﺘﻴﺎر راﻧﻨﺪه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد:
۱ـ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻮع ﺑﺎر و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي
۲ـ ﺗﻮﺻﻴﻒ روش ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي، ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات، اﻧﺪازه، و ﺳﺎﻳﺮ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آنها
۳ـ ارايه ﺗﺼﻮﻳﺮ از ﻧﻮع ﺑﺎر و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر
۴ـ درج ﻧﻤﻮدن ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ و ﻓﻨﻲ، در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼت و ﺳﻮاﻧﺢ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ
ـ وظايف راننده:
راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻴﻦ ﺑﺎرﮔﻴﺮي، ﺣﻤﻞ و ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﻣﻮارد زﻳﺮ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ:
اﻟﻒ) راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮعﺑﺎر، ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮي، و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي آن، آﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ
ب) راﻧﻨﺪه و ﻛﻤﻚ راﻧﻨﺪه، ﺑﺎﻳﺪ در زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﻴﺮي، در ﻣﺤﻞ اﻣﻨﻲ، ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮند
پ) ﭘﻴﺶ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر، و ﭘﺲ از ﻫﺮ ﺗﻮﻗﻒ، ﻳﺎ ﺗﺮﻣﺰ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ، راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم اﺗﺼﺎﻻت و ﻣﻬﺎر ﺑﺎر را ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده، و از اﻳﻤﻨﻲ آن، اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪ
ﺗﺒﺼﺮه ـ در ﺻﻮرﺗﻴ ﻜﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر و ﺑﺎزﻛﺮدن ﻗﻴﺪ و اﺗﺼﺎﻻت، ﺑﺎر در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ، به عنوان ﻣﺜال، ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪه، ﻳﺎ ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﺎ اﻳﻨ كه ﻗﻴﺪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻬﺎر، ﺟﺎﺑهجا ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ، راﻧﻨﺪه ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎر، ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ، اﻃﻼع دﻫﺪ
پ) راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻨﺎوب، ﺑﻌﺪ از ﻃﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ۸۰ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ از ﻣﺴﻴﺮ، ﺑﺎر و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر آن را ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻗﺮار داده، و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم، دوباره ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر ﺑﺎر را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﺪ، و از ﻋﺪم اﻧﺤﺮاف ﺑﺎر، در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه، ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮد
وظايف فرستنده، و گيرنده‌ي بار، در مبدا و مقصد:
ـ وظايف فرستنده:
ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺑﺎر، ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﺑﺎرﮔﻴﺮي، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻮارد زﻳﺮ، اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ :
اﻟﻒ) ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن آدرس ﺻﺤﻴﺢ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎر
ب) ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت، وزن، و ﻣﺤﺘﻮاي ﺑﺎر
پ) ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي، در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي
ﺗﺒﺼﺮه ـ ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻴﻮب ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي، ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺑﺎر اﺳت
ـ وظايف گيرنده:
الف) ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر
ب) رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻳﻤﻨﻲ و ﻓﻨﻲ، در زمان تخليه بار
تبصره ـ ﻣﺴﻮﻟﻴﺖ ﺑﺮوز ﺧﺴﺎرات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ، در زﻣﺎن ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر، ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ
ملاحظات هنگام بارگيري:
- رانندگان زينگ بايد دقيقاً از نوع كالا و نحوه بارگيري آن روي تريلر آگاه باشند
- راننده و كمك راننده بايد هنگام جابه جايي بار و قرار گرفتن آن روي وسيله نقليه درمحل امني مستقر شوند و زماني كه عمليات بارگيري توسط ليفتراك يا جرثقيل به اتمام رسيد، شروع به مهار بار كنند
- زماني كه تريلر در محل تخليه قرار گرفت، راننده بايد تمام بار را بازبيني كند و براي باز كردن تسمه ها و اتصالات، از ايمني آن اطمينان حاصل كند
- چنانچه بار براي باز كردن تسمه و اتصالات در شرايط مناسبي قرار نداشته باشد، به عنوان مثال منحرف شده باشد، صدمه ديده باشد يا قيد افقي مناسبي نداشته باشد، پيش از باز كردن اتصالات بايد تدابيري براي تخليه ايمن بار انديشيد
- چنانچه بار براي باز كردن اتصالات ايمن نباشد، مي توان از يك ليفتراك يا جرثقيل براي مهاركردن آن هنگام بازكردن اتصالات استفاده نمود. البته راننده و كمك راننده بايد هنگام تخليه بار در محل مناسبي قرار گيرند
رانندگان زينگ، بايد تغييرات ناشي از نوع بار را بر روي وسيله نقليه به لحاظ وزن، شكل، اندازه، توزيع وزني و حجمي كه ثبات، حركت و ترمز گرفتن وسيله نقليه را تحت تأثير قرار مي دهند، مد نظر داشته باشند و بعد از طي حداكثر 80 كيلومتر از مسير و به طور متناوب، بار و سيستم مهار آن را مورد بازبيني قرار داده و در صورت لزوم مجدداً سيستم مهار بار را تنظيم كنند و از عدم انحراف بار در مسير باقيمانده مطمئن شوند
در رابطه با ميزان بررسي سيستم مهار در طول سفر راننده‌ي زينگ بايد موارد زير را رعايت كند:
- راننده بايد با مشخصات بار و تعداد دفعات چك كردن آن در طول سفر آشنا باشد
- بار بايد پيش از حركت كنترل شود
- انحراف و نشست بار در طول سفر بندها را شل خواهد كرد، بنابراين بايد طي سفر نيز بار و بندها مرتباً كنترل شوند
- هنگام توقف در طي راه و حركت مجدد، بار بايد كنترل شود
- بعد از ترمزهاي شديد و ناگهاني نيز بار و بندها بايد كنترل شوند
حمل بيش از ۶۰هزار تن كالاي اساسي از بندرامام به استان سمنان