تن بر كيلومتر و مزاياي آنسيد دلاور موسوي يكي از رانندگان فعال در حوزه حمل و نقل جاده اي در مورد تن بر كيلومتر و مزاياي آن توضيحاتي را ارائه داده است كه در ادامه مي‌خوانيد.
سيد دلاور موسوي از فعالان بخش حمل و نقل در رابطه با واژه تن بر كيلومتر گفت: تن بر كيلومتر عبارت است از كرايه حمل يك تن كالا در يك كيلومتر، تن بر كيلومتر در واقع يك نظام نرم‌افزاري و هوشمند در نرخ‌گذاري حمل است، بنابراين به خودي خود باعث تبعيت تمام مسيرهاي حمل كالا از يك قاعده خواهد شد كه دو پارامتر وزن محموله و طول مسير همواره بر نرخ تمام شده حمل موثر خواهند بود. ( تن بر كيلومتر يا تحميل هزينه هاي جانبي به رانندگان، كليك كنيد)
[caption id="attachment_4459" align="aligncenter" width="199"]
مالك نخعي راننده خود مالك[/caption]
مالك نخعي يكي از فعالان خود مالك اين حوزه نيز در مورد تن بر كيلومتر اينگونه توضيح داد: تن بر كيلومتر به معني نرخ پايه در مناقصات حمل است و اين‌چنين نيست كه در اين طرح نرخ‌گذاري تمام و كمال انجام شود و هيچ جايي براي رقابت وجود نداشته باشد.
سيد دلاور موسوي در مورد تاثير تن بركيلومتر بر اقتصاد كاميونداران گفت:
بعداز افزايش ۲۰ درصدي كرايه حمل بار، كاميون‌ها هنوز بازده اقتصادي مناسب را ندارند و حتي با شرايط پيش آمده و افزايش قيمت ارز وضعيت اقتصادي از قبل هم بدتر شده اما در بعضي از مسيرها و بصورت پايلوت مقدار كرايه جوابگوي هزينه سفر است، مثلاً بندرعباس به تهران يا از بندرعباس به مسيرهاي مختلف اما در اكثر مواقع وجود كالا كرايه‌هاي عرضه شده حتي جوابگوي هزينه سفر را نمي‌دهد چه بسا بعضا كرايه‌ها نصف هزينه‌هاي سفر را پوشش نمي‌دهد.
از جمله ماموريت هاي اين طرح ميتوان موارد زير را نام برد:
متعادل كردن شرايط اقتصادي كاميون
تن بر كيلومتر كل هزينه‌هاي كاميون از جمله هزينه‌هاي بيمه راننده و كمك راننده، شخص ثالث، بدنه، تعمير و نگهداري، سوخت، لاستيك، حقوق و مزاياي راننده و كمك راننده، بازگشت سرمايه را مشخص ميكند. تن كيلومتر تمام هزينه‌ها را كشف و براي تمام ظرفيت‌هاي بارگير كاليبره ميكند.
كشف سود مناسب، درآمد خالص و مناسب براي كاميونداران
تن بركيلومتر با پيشنهاد كرايه منطقي بر اساس هزينه‌هاي جاري و بازگشت سود سرمايه‌گذاري و قابليت اجرايي در سراسر كشور يك نظام پرداخت هماهنگ را به‌وجود مي‌آورد. بر همين اساس رقابت‌هاي كاذب و غير اقتصادي موجود در حملونقل را حذف خواهد كرد. درقسمت آخر در مورد تاثيرگذاري اين رقابت‌هاي كاذب بر نوسازي و مسائل و مشكلات حمل و نقل توضيح خواهيم داد.
شفافيت در تجارت و بازرگاني
مثال: 2 كارخانه سيمان را در نظر بگيريم كه هر 2 كارخانه يك محصول كاملا مشابه توليد مي‌كنند، يك كارخانه تا مقصد ۳۰۰ كيلومتر فاصله دارد و يك كارخانه ۶۰۰ كيلومتر كه محصول خود را در كارخانه طي تفاهم و توافق به يك قيمت واحد مي‌فروشند يا براي فروش محصول خود قيمت حداقل قرار داده‌اند كه از اين قيمت كمتر نفروشند. اين توافق دلايل مختلفي دارد كه دليل عمده اين‌كار توجيه اقتصادي و جلوگيري از ورشكستگي كارخانه مي‌باشد.
بازاريابي منطقي و اقتصادي بازرگانان و تُجّار
زماني كه پرداخت كرايه در سراسر كشور طبق روال ياد شده صورت گيرد (پيروي از مسافت حمل يا تن بر كيلومتر) فروشنده سعي ميكند از كوتاهترين مسير و با كمترين هزينه كالاي خود را به دست خريدار برساند.
ثبات نسبي در ايجاد تورم
اجراي تن كيلومتر احتمال دارد يك بار به جامعه شوك وارد كند، كه اين شوك هم ناشي از سوءمديريت حملونقل است، اما در مراحل بعد تمام نوسانات ناشي از تورم را به‌صورت نرم در خود حل خواهد كرد. همه مي‌دانيم كه دولت براي يارانه سوخت چه فشاري را تحمل ميكند اما اگر دولت بخواهد قيمت سوخت را در چند مرحله آزاد كند، هيچ‌گونه فشاري بر حملونقل نخواهد داشت و تن بر كيلومتر با به‌روزرساني‌هاي پياپي اين فشار قيمت رابر كليه درآمدهاي جامعه تقسيم ميكند و با يك شيب ملايم به اقتصاد كشور كمك خواهد كرد و از بروز بحران جلوگيري مي‌نمايد. در سال‌هاي متمادي اين تجربه را كسب كرده‌ايم كه سودجويان اقتصادي مبنا و دلايل واهي گرانفروشي‌هاي خود و سواستفاده از جو جامعه را، كرايه حملونقل كالا قرار ميدهند.
تن بركيلومتر اين سوءاستفاده را از اينگونه افراد خواهد گرفت يعني به‌روزرساني تن بر كيلومتر پس از گراني و تشخيص كارشناسان بر افزايش تورم در بخش‌هاي ديگر جامعه انجام خواهد شد، تن بر كيلومتر به‌عنوان يك دستورالعمل جامع و راهنماي اقتصادي بزرگترين و تاثيرگذارترين صنف اقتصادي و زيربنايي كشور تورم را كنترل خواهد كرد.
چه بسا ممكن است كه به‌روزرساني‌هاي ماهيانه تن بر كيلومتر ثبات قيمت در جامعه يا به‌صورت يك شاخص خيلي مهم باعث افت قيمت اقلام مصرفي و كالاهاي ضروري جامعه بشود.
جلوگيري از تجميع سرمايه و تقسيم عادلانه ثروت براساس قابليت‌ها
اجراي نرخ‌گذاري عادلانه تن بر كيلومتر براساس مقدار سرمايه‌گذاري و فعاليت‌هاي سنگين و نيمه سنگين هر كدام از اقشار و صنوف جامعه باعث تقسيم عادلانه كارمزدها و استفاده هر بخش از يارانه تخصيصي دولت مي‌شود زمانيكه هر بخش از درآمد مكفي برخوردار باشند ديگر نيازي به تخصيص يارانه توسط دولت نمي‌باشد در صورتي كه يارانه سوخت تخصيصي دولت به بخش حملونقل منافع اين يارانه مستقيا به جيب بازرگانان و تُجار مي‌رود كه در حقيقت اين يارانهه‌نام حملونقل و به‌كام بازرگانان و تُجار است، در صورتي كه يارانه بايد به بخش كم درآمد جامعه تعلق گيرد.
جلوگيري از قراردادهاي پنهاني و شفافيت امور اقتصادي حملونقل و اعاده واقعي حقوق سازمان راهداري
همانطور كه در بخش‌هاي ديگر عرض شد تن بر كيلومتر باعث كشف هزينه‌هاي واقعي كاميون و پرداخت كرايه حمل بر اساس هزينه‌هاي كاميون و سود منطقي و ضريب پروفيل طولي جاده‌ها مي‌شود، با اجراي تن بر كيلومتر واقعي مسلما تمام نرخ‌ها و كرايه‌هاي مندرج در بارنامه از صورت نيمه‌شفاف و پنهاني به صورت واقعي در مي‌آيد و در اين‌صورت شركتهاي حملونقل ناچارند از درآمدهاي كاذب كه حق و حقوق راننده و سازمان راهداري و حملونقل را نشانه رفته است دست بكشند. با واقعي شدن نرخ‌ها، سهم سازمان راهداري كه از كل قرارداد حمل كالا به مقدار ۴ درصد است افزايش يافته و اين امر به خودي خود باعث تامين مالي مناسب و در نهايت تعمير و نگهداري هر چه بيشتر جاده‌ها مي‌شود. وقتي در كشور تمام جاده‌ها روكش سالم داشته باشند از مستهلك شدن قطعات كاميون مخصوصا اقلام مصرفي به مقدار زيادي جلوگيري مي‌شود، ضمن اينكه سازمان راهداري هم با قدرت و قوت مضاعفي پيگير مسائل و مشكلات حمل ونقل مي‌شود.
در موضوع حملونقل بين‌المللي ما الان به‌خاط شفاف نبودن نرخ حمل كالا و كارمزد بيش از كرايه كاميون قادر به رقابت با حملونقل كشورهاي همجوار و حتي اروپايي نيستيم، تن بر كيلومتر اين مشكل را حل ميكند و ما با شفاف‌سازي قادر خواهيم بود از كارمزد شركتها مبالغ هنگفتي را بازيابي كرده مقداري را به كاميوندار داده و مقداري را براي رقابت با حملونقل و رقباي خارجي تخفيف داده تا بخش ترانزيت بين‌الملل هم بهبود يافته و اين بخش را از ورشكستگي نجات دهيم. ضمن اينكه عملكرد سودجويانه و پنهاني شركتهاي بين‌المللي باعث ركود اين بخش شده و رانندگان اين بخش به حمل كالاي داخلي روي آورده و حمل ونقل داخلي هم روز به روز ضعيفتر شده است. شفافيت در امر حملونقل بين‌المللي همچنين باعث ورود ارز به كشور مي‌شود و بازاريابي مناسب بين‌المللي زمينه اشتغال بيشتر جوانان را فراهم ميكند.
شفافيت پرداخت عوارض و ماليات
تن بر كيلومتر با شفافيت در عقد قرارداد حمل و پرداخت كرايه در درون خود زمينه‌اي را ايجاد كرده كه تمام متوليان و مرتبطان حملونقل در اين زمينه مي‌توانند به حقوق قانوني و واقعي خود دست پيدا كنند از جمله وزارت دارايي.
با واقعي شدن نرخ حمل و كوتاه شدن دست‌هاي پشت پرده دولت هم به سهم واقعي و دريافت قيمت خدمات خود به ساير اقشار جامعه مي‌رسد..
تن كيلومتر با ارائه طرح پرداخت كرايه حمل مبتني بر اصول و قاعده يكسان باعث به‌وجود آمدن يك سيستم ديجيتالي مي‌شود كه در كل كشور از مناقشات بين دستگاه‌هاي مختلف حكومتي ذي‌نفع و نظارتي در حملونقل بار جلوگيري ميكند و در حقيقت كار قانونگذار و مجري قانون را تسهيل مي‌بخشد وهمچنين اخذ ماليات بر درآمد را مكانيزه ميكند كه اين امر از واقعيت‌هاي نهفته در متن تن بر كيلومتر است.
نوسازي ناوگان فرسوده بدون كمك دولت
در مورد بهره‌وري ناوگان و صرفه‌جويي در خروج ارز و بهينه‌سازي مصرف سوخت كاميون در قسمت‌هاي قبل به تفصيل به نقش تن بر كيلومتر و ماموريت‌هاي آشكار و پنهان اشاره شد. با توجه به جميع جهات ياد شده اگر كاميوندار در زمان خدمت خود در حملونقل از كرايه واقعي برخوردار باشد و توسط شركتهاي حملونقل مورد اجحاف قرار نگيرد طي پنج سال كاركرد مي‌تواند كاميون فرسوده خود را نوسازي كند و در زمان نوسازي نيازي به كمك بلاعوض دولت ندارد. اگر هم موردي باشد كه به‌علت تصادفات شديد در زمان خدمت قادر به نوسازي نباشد دولت مي‌تواند به‌صورت وام‌هاي دراز مدت يا ميان مدت به كاميوندار جهت نوسازي يا تعويض كمك نمايد.
با اجراي تن بركيلومتر دولت مي‌تواند تمام يارانه‌هاي تخصيصي به حملونقل را بردارد حتي با شيب ملايم يارانه سرسام‌آور سوخت را هم مي‌تواند به يك چهارم يا به صفر برساند. البته تن بر كيلومتر هم بايد با همين شيب به‌روزرساني شود. بي‌شك خود نوسازي در امر خروج ارز براي خريد قطعات و لاستيك كمك بزرگي به اقتصاد كشور ميكند، نوسازي ناوگان حداقل سوخت مصرفي ماهيانه و ساليانه كشور را در شرايط برابر حمل كالا نسبت به سال‌هاي قبل حداقل ۳۰ درصد كاهش مي‌دهد.
به گفته مالك نخعي فعال بخش حمل و نقل تن بر كيلومتر به معني نرخ پايه در مناقصات حمل است و اين‌چنين نيست كه در اين طرح نرخ‌گذاري تمام و كمال انجام شود و هيچ جايي براي رقابت وجود نداشته باشد.او اين توضيح را در رابطه با وجود ابهامات موجود از طرف كارشناسان را بيان كرد.
او كه مجري اين طرح است آن را با توجه به مواردي نظير:
1.درنظر گرفتن هزينه‌هاي ثابت
2.هزينه‌هاي متغير
3.هزينه‌هاي متاثر از زمان
4.هزينه‌هاي متاثر از جابجايي كاميون
5.پروفيل طولي راه
6.مسئوليت حمل بر اساس ارزش محموله، شروط ضمن حمل
7.شرايط ترافيكي (ابعاد و اوزان خارج از استاندارد)
8.حمل مواد خطرناك و موارد ديگر با ضرايب مورد نياز و تحت نرم افزار اكسل اجرا كرده است.
سيد دلاور موسوي هدف اين طرح را كمك به اقتصاد و بهره برداري بيشتر از منابع انساني و مالي دانست و ايجاد رقابت هاي گوناگون بين‌المللي وصرفه‌جويي در زمينه‌هاي سوخت و اقلام مصرفي كاميون‌ها و جلوگيري از هدر رفتن منابع ملي، عدم تجميع ثروت ملي و تقسيم عادلانه يارانه‌هاي بيت‌المال را از مهمترين دستاورد هاي آن ناميد و گفت: اميدوارم زحمات همه عزيزان چه در بخش دولتي و چه در بخش خصوصي مخصوصا جناب مهندس فرامرز مداح و جناب مهندس مالك نخعي به نتيجه برسد و شاهد شكوفايي هرچه بيشتر اقتصاد ايران بزرگ و سرافراز باشيم.
حمل بيش از ۶۰هزار تن كالاي اساسي از بندرامام به استان سمنان